allele คือ คืออะไร

allele เป็นส่วนหนึ่งของดีแอน (gene) ซึ่งเป็นหน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต ดีแอนประกอบด้วยหน่วยกรดอะมิโน (nucleotide) โดยแต่ละดีแอนมี allele 2 โดยที่แต่ละ allele สามารถเกิดจากการเปลี่ยนแปลงในโครโมโซม (chromosome) หรือการเปลี่ยนแปลงในตำแหน่งของ nucleotide เช่นกัน

allele ที่ปรากฏในโครโมโซมคู่เดียวกันจะมีผลต่อลักษณะที่แสดงออกมาในสิ่งมีชีวิต แถมาเป็นเอนไซม์เคมี (enzyme) และโลคัส (locus) คือตำแหน่งที่ตั้งของดีแอนบนโครโมโซม

allele สามารถแบ่งออกเป็นสองประเภท ได้แก่ dominant allele (อักษรใหญ่เขียน) และ recessive allele (อักษรเล็กเขียน) โดย dominant allele จะเป็น allele ที่มีผลสังเกตุทันทีหรือเกิดอิทธิพลกับการแสดงลักษณะที่ต้องการ ในขณะที่ recessive allele จะมีผลสังเกตุเมื่อมีอยู่คู่กับ allele ที่เป็น dominant allele

ยกตัวอย่างเช่น สำหรับลักษณะสีผม หาก allele A และ allele a คือ allele ที่มีเส้นผมสีดำและสีแดงตามลำดับ และ A เป็น dominant allele ในขณะที่ a เป็น recessive allele หากมี genotype เป็น Aa ผมจะปรากฏเป็นสีดำ เนื่องจาก dominant allele A ส่งผลทับซ้อนทับ recessive allele a

ในการสืบพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต ชุด allele ที่สามารถสืบต่อกันได้เรียงต่อกันในลำดับที่ทำให้เกิดลักษณะพิเศษเรียกว่า genotype นอกจากนี้ จะมีการกำหนดลักษณะที่พัฒนาขึ้นจาก genotype นั้นๆ ซึ่งเรียกว่า phenotype